«ΑΤΙΜΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΗ» του Πιέτρο Τζέρμι 
από τον Γιάννη Ν. Γκακίδη
Αναμφισβήτητα το πλαίσιο αξιών μιας κοινωνίας καθορίζει τον χαρακτήρα της και φυσικά τούτο ισχύει και για την μονάδα της κοινωνίας, το άτομο. Ποιο πλαίσιο αξιών, όμως; Ο Πιέτρο Τζέρμι ρίχνει μια διεισδυτική ματιά στην κοινωνία της Σικελίας, στη δομή της οικογένειας, τις ηθικές αξίες που διέπουν αμφότερες και κυρίως τον ρόλο που παίζουν στις ζωές των ανθρώπων. Σχόλιο μιας πραγματικότητας με την αναπόφευκτη κριτική, του ίδιου του σκηνοθέτη και σε κάθε περίπτωση και ημών των θεατών. Πατριαρχική οικογένεια, ο μάτσο άνδρας, η θέση και ο ρόλος της γυναίκας, το άγρυπνο μάτι της κοινωνίας που παρατηρεί, σχολιάζει, δικάζει και καταδικάζει, στάσεις και συμπεριφορές των ανθρώπων, η ανυπέρβλητη υποκρισία με το φαίνεσθαι να κυριαρχεί του είναι. Όλα μαζί στο μικροσκόπιο στεγνά, σκληρά και επώδυνα, χωρίς φιοριτούρες. Αλλά που να πάρει διάβολε, οι καιροί αλλάζουν και πολλά μοιάζουν αστεία στα μάτια του σήμερα. Τα λέει και ο Ντο Βιντσέντζο Ασκαλόνε, ο πατέρας της ατιμασμένης, «δε βρισκόμαστε στον Μεσαίωνα». Κι ας μην απέχουν πολύ από την εποχή ετούτη, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Περί παρθενίας ο λόγος γαρ και αυτού το οποίο εκπροσωπεί και συμβολίζει, την τιμή. Ο έρωτας, η σεξουαλική πράξη, εργαλείο ηθικής στάσης και συμπεριφοράς. Ο άνδρας έχει το δικαίωμα να απαιτεί σεξουαλική συνεύρεση, αυθωρεί και παραχρήμα. Η γυναίκα οφείλει να αρνείται. Αλίμονο σ’ εκείνη που θα ενδώσει στις επιταγές του κορμιού της. Γουρούνια άντρες αναφώνησα, όταν ο μυστακιοφόρος αρραβωνιαστικός της Ματίλντε και πλάνητας της θελκτικής Ανιές αρνείται να αποκαταστήσει την τιμή της κοπέλας που διέφθειρε. Τι λέξεις και αυτές με βαρύ φορτίο που, ωστόσο στο σήμερα δημιουργούν μειδιόντα πρόσωπα. Όλη μας η τιμή στο βρακί μιας κοπελίτσας. Ναι, εδώ είναι Σικελία, όπως θα λέγαμε, εδώ είναι Βαλκάνια. Ο Πεπίνο μπαίνει το σπίτι του Ντον Βιντσέντζο, ως αρραβωνιαστικός της Ματίλντε και ένα βράδυ το σεξουαλικό ένστικτό του τρελαίνεται από τα θέλγητρα της Ανιές. Αυτό ήταν. Κι από κει και πέρα τρέχει ο πάτερ φαμίλιας και επιφανής της μικρής κοινωνίας της επαρχιακής πόλης να σώσει την τιμή της οικογένειας.
Προσωπικά ξέρω δυο τρεις ιστορίες στην ελληνική πραγματικότητα του όχι και πολύ μακρινού παρελθόντος, όπου ο υποψήφιος γαμπρός της μιας αδελφής νυμφεύτηκε τελικά την άλλη αδελφή. Και όλα αυτά βελούδινα, με τη συμβολή της προίκας. Το σχόλιο του Τζέρμι, αναμφισβήτητα εμπεριέχει και την ελαφρότητα του αστείου. Και δε θα μπορούσε κι αλλιώς, τουλάχιστον στα παρελκόμενα, όπως για παράδειγμα στην παρουσία του ξεπεσμένου Βαρόνου με τα λειψά δόντια. Ή και καυστικό χιούμορ σχετικά με τον ρόλο της εκκλησίας. Η συζήτηση μπορεί να είναι ατέλειωτη για το πλαίσιο των ηθικών αξιών, για το ποιες αξίες μπορεί να έχει κανείς ως οδηγό του. Ακόμη και την τιμή της παρθενίας, όχι μόνον στο τότε αλλά και στο σήμερα. Όχι μόνον ενδεχομένως σε εγκαλούμενες ηθικές άλλων θρησκειών όπως το Ισλάμ, αλλά και στη Χριστιανική θρησκεία, έστω και στην ελαφρώς εκφυλισμένη εκδοχή της. Ωστόσο υπάρχει ένα σημείο στις στάσεις και τις συμπεριφορές του ανθρώπου και του πολιτισμού που διαχρονικά φέρει. Η αθωότητα και η υποκρισία. Κανείς δεν μπορεί να εγκαλέσει ανθρώπους για μειωμένη ηθική συμπεριφορά ελέω αθωότητας. Ωστόσο δεν υπάρχει ελαφρυντικό για συμπεριφορές υποκρισίας. Ο Πεπίνο πιέζει φορτικά τη νεαρή Ανιές και κείνη ενδίδει στη σεξουαλική προτροπή του. Στο τέλος είναι απλά πουτάνα, επειδή του κάθισε. Κι ας έχει στο προσκέφαλό της τη φωτογραφία του ως εικόνισμα. Στην εξέλιξη του στόρι συμβαίνουν τραγελαφικά πράγματα με εξαιρετικό αφηγηματικό ρυθμό. Υπέροχη φωτογραφία του Έιας Παρολίν και σαγηνευτική μουσική του Κάρλο Ρουστικέλι. Στην ερμηνευτική συνδρομή είναι όλοι πολύ καλοί, με την θελκτική παρουσία της Στεφανία Σαντρέλι, αλλά κυρίως με την παρουσία του εκπληκτικού Σάρο Ούρτζι, ο οποίος και βραβεύτηκε στις Κάννες.
Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά 