Από το περίφημο βιβλίο του Αλμπέρτο Μοράβια «Οι δυό γυναίκες»
Ο οσκαρικός Βιττόριο Ντε Σίκα σε μια έξοχη τοιχογραφία
Η Σοφία Λόρεν συναντάει τον Ζαν Πωλ Μπελμοντό
Στους θεατές θα διανεμηθούν πέντε βιβλία του Αλμπέρτο Μοράβια
Γιατί πάντα κάποιος μας φράζει την ….πορεία μας!
παρουσίαση από τον Κώστα Γ. Καρδερίνη
Μεγάλες ιστορίες για την μεγάλη οθόνη… είναι το φετινό σύνθημα, τώρα που η θεσσαλονικιώτικη εκδοχή του In-Edit γιορτάζει δέκα χρόνια ζωής με μουσικές για τα μάτια μας. Η γιορτή αυτή είναι πενθήμερη (22-26 Μαΐου) και περιλαμβάνει 15 μουσικά ντοκιμαντέρ / πορτρέτα μουσικών και συγκροτημάτων, μεταξύ των οποίων οι Rolling Stones, Simple Minds, Birthday Party, Gogol Bordello, Peter Doherty, Joan Baez, Max Roach, Fatboy Slim κ.ά.
Υπάρχουν μέσα στην 15άδα και πέντε εγχώρια ντοκιμαντέρ και μάλιστα τα δυο έχουν θεσσαλονικιώτικο άρωμα. Το ένα αφορά της ιστορία και την πορεία του 80ς μεταλλικού γκρουπ Βαβέλ (Vavel the Band), χορταστική και διεθνιστική, αναρχική και χαρντκοράδικη. Βαβέλ που έφτασαν ψηλά στα εγχώρια μεταλλικά τσαρτς το 1986 και πέρασαν στη λήθη αλλά αναβίωσαν. Στο ίδιο και σε πολλά ακόμη μήκη κύματος φιλοδοξούν να εκπέμψουν Τα ντεσιμπέλ του Λευκού Πύργου, ντοκιμαντέρ-ασανσέρ που θέλει να χωρέσει όλη την μουσική ιστορία της συμπρωτεύουσας, που φιλοξενεί πολλά γούστα και διασημότητες (Λεξ και Αγγελάκας, Ασκληπιός και Αχπουγιούκογλου κι άλλοι 45 ακόμη), αλλά που χάνει το μέτρο, το μετρό και την μπάλα.
Μυρωδιά Θεσσαλονίκης αποπνέει, έστω και στιγμιαία, το εξαίρετο και συγκινητικό Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας. Αναφέρεται στα πρώτα χρόνια της Κάλλας (Maria Anna Sophia Cecilia Kalogeropoulou) όταν ξεκινούσε επί κατοχής (Αθήνα 1937-45), διαθέτει εξαίρετη τεκμηρίωση και εστιάζει στις λεπτομέρειες, ενώ αξιοποιεί και δυο σπάνια ντοκουμέντα που θα ενθουσιάσουν το κοινό της μεγάλης θλιμμένης ντίβας και όχι μόνον αυτό. Αν ο Παρθενώνας είναι το σύμβολο του αρχαίου ελληνικού φωτός, η Κάλλας είναι σύμβολο του νεότερου αθάνατου ελληνικού πνεύματος.
Πορτρέτο με τα όλα του, ανεβαστικό και ταπεινόφρον, με κορυφώσεις και εκλάμψεις, είναι αυτό που αναφέρεται και εμπεριέχει έναν συνθέτη πολυσχιδή, πολυδιάστατο (Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα) και συνάμα μουσικό φιλόσοφο της ζωής, της τέχνης του και της λυτρωτικής καθημερινότητας. Δεν του πετάς ούτε μισή νότα, όπως λέει γι’ αυτόν χαρακτηριστικά ο Σταμάτης Κόκοτας. Οι νότες του, λιτές και μεστές, ανατρεπτικές εκ των έσω, δυναμιτιστικά «έπεα πτερόεντα», συγκίνησαν και συγκινούν, ταξίδεψαν εκτός χώρας διηπειρωτικά κι ακόμη ταξιδεύουν.
Την πεντάδα συμπληρώνει η συναρπαστική ιστορία της αθηναϊκής Creep Records (Return of the Creeps) την οποία φιλοτεχνεί ο Νίκος Χαντζής (Music for Ordinary Life Machines, 2019) και την οποία αφηγούνται ο ιδρυτής Μπάμπης Δαλίδης και μέλη των Clown, Cpt Nefos, Metro Decay, The Reporters, South of No North, Villa 21 κ.ά.
Γκεστ σταρ η ΠΕΡΙ-ΛΗΨΗ: Τραγούδια στην αγκαλιά της Φύσης, κατάθεση σχέσης ζωής και τέχνης μεταξύ του Θανάση Παπακωνσταντίνου και της μητέρας όλων μας.
Οι πλήρεις τίτλοι
Vavel the Band /Βαβέλ (2022/2023 Ελλάς, 77λ) Μιχάλης Αγραφιώτης / Michael Agrafiotis
Τα ντεσιμπέλ του Λευκού Πύργου /The Decibels of the White Tower (2023 Ελλάς, 108λ/147λ) Δήμος Βοσινάκης / Dimos Vosinakis
Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας /Mary, Marianna, Maria – The Unsung Greek Years of Callas /mαry μarιάnnα μαrίa (2023 Ελλάς, 103λ) Μιχάλης Ασθενίδης, Βασίλης Λούρας / Michalis Asthenidis & Vasilis Louras
Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα /Yani Spanos: A Life Behind the Marquee (2024 Ελλάς, 118λ) Άρης Δόριζας / Aris Dorizas
Return of the Creeps (2023 Ελλάς, 99λ) Νίκος Χαντζής / Nikos Hantzis
ΠΕΡΙ-ΛΗΨΗ: Τραγούδια στην αγκαλιά της Φύσης /Songs in the arms of Mother Nature (2023 Ελλάς, 72λ) Αριστοτέλης Παπακωνσταντίνου
Απο την πορεία ενός ζευγαριού στη διάρκεια μιας εικοσαετίας αλλαγών στη σύγχρονη Κίνα στο δράμα ενός ομοφυλόφιλου έφηβου στην υπερσυντηρητική κοινωνία της Ρουμανίας
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Μια σημαντική, μεταβατική πορεία στην ιστορία της σύγχρονης Κίνας, που καλύπτει μια εικοσαετία (από τις αρχές του 2000 μέχρι την περίοδο του Covid-19), μέσα από την ιστορία ενός ζευγαριού, αφηγείται στην ταινία του Caught by the Tides («Παρασυρμένοι από το ρεύμα»), ο βραβευμένος σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ, Κινέζος σκηνοθέτης, Τζία Ζανγκέ («Οι στάχτες μιας αγάπης», «Αίσθηση αμαρτίας», «Ακίνητες ζωές»).
Η ταινία αρχίζει με έναν άντρα να καίει χόρτα σ’ ένα χωράφι, σε μια επαρχιακή πόλη, προαναγγελία της άνοιξης, όπως τονίζει κι ένα τραγούδι που αρχίζει ν’ ακούγεται στην ηχητική μπάντα, σύμβολο του περάσματος από το παρελθόν (τα χόρτα που καίγονται) στην απαρχή μιας καινούριας άνοιξης (οι γυναίκες έχουν ήδη αρχίσει να γιορτάζουν την Ημέρα της Γυναίκας), που το ζευγάρι της ταινίας, η Κιάο-Κιάο και ο Μπιν, ήρωες της προηγούμενης ταινίας του σκηνοθέτη, απολαμβάνουν, συμμετέχοντας σε τραγούδια με μουσική ποπ, χορούς και γλέντια. Αλλαγή ταυτόχρονα, που αναγγέλλει την εισδοχή της χώρας στον καπιταλισμό και το άνοιγμα της προς τη Δύση, με τα ΜΜΕ να αναγγέλλουν και τις οικονομικές συμφωνίες ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ, τα μοντέρνα δυτικά τραγούδια και οι χοροί να έχουν παρασύρει τη νεολαία, ενώ, ακόμη και σε πλατείες επαρχιακών πόλεων ανθρακωρύχων, να παρουσιάζονται επιδείξεις μοντέρνας, συχνά σεξουαλικά προκλητικής, μόδας.
Κάποια στιγμή όμως ο Μπιν αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του σε μια μεγαλύτερη από την Ντατόνγκ πόλη. Θα εγκαταλείψει ξαφνικά την πόλη του, χωρίς να πει τίποτα στην Κιάο-Κιάο, η οποία αργότερα αποφασίζει να ξεκινήσει το δικό της ταξίδι για να τον βρει.
Ταξίδι μιας μοναχικής γυναίκας, που καλύπτει 21 χρόνια, σε αναζήτηση του άντρα που αγαπά, μέσα από μια Κίνα που περνάει τις δικές της ταραχώδεις κοινωνικές και άλλες αλλαγές. Ανάμεσά τους η εμφάνιση της θρησκείας, με τις γυναίκες να ψάλλουν μπροστά σε εικόνα της Παναγίας, και η κατεδάφιση και βύθιση μιας ολόκληρης πόλης στο νερό (κύριο θέμα στην άλλη, εξαιρετική ταινία του, «Ακίνητες ζωές») για να φτιαχτεί το μεγάλο Φράγμα των Τριών Φαραγγιών, που οδηγεί στον ξεριζωμό των ανθρώπων που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τη γη τους, σε διαμαρτυρίες και, αργότερα, στα ενθύμια τους τοποθετημένα σε ειδικό μουσείο, με τις κοινωνικές και άλλες αλλαγές (με τα τραγούδια να σχολιάζουν άμεσα τις αλλαγές και τις αδικίες) για να φτάσουμε κάποτε στη συνάντηση των ζευγαριού, δύο δεκαετίες μετά, με μια πάντα μόνη Κιάο-Κιάο να ψωνίζει σε ένα σούπερ-μάρκετ, με ένα υπερσύγχρονο ρομπότ να τη ρωτάει αν είναι ευχαριστημένη, το οποίο, βλέποντας στο πρόσωπό της τις σταδιακές αλλαγές της, από λύπη σε γέλιο, να της απαντά με αποσπάσματα από τη Μητέρα Τερέζα για τον πόνο και τον Μαρκ Τουέιν για το γέλιο! Μια όμορφη, δοσμένη, όπως πάντα από τον Ζανγκέ, με λυρισμό, αλλά και με μια μελαγχολική στο φινάλε διάθεση, ταινία.
Η βίαιη ενηλικίωση ενός ομοφυλόφιλου εφήβου σε ένα μικρό χωριό στο Δέλτα του Δούναβη, που έρχεται σε σύγκρουση με τους γονείς του αλλά και τη στενοκέφαλη υπερσυντηρητική κοινωνία του χωριού του, είναι το θέμα της ταινίας «Τρία χιλιόμετρα μέχρι το τέλος του κόσμου» του Ρουμάνου σκηνοθέτη Εμανουέλ Πάρβου.
Ένα βράδυ ο 17χρονος Άντι, που μόλις έχει έρθει για διακοπές στο χωριό του, ξυλοκοπείται άγρια στο δρόμο. Αρχικά κανένας δεν γνωρίζει τι ακριβώς συνέβη. Σταδιακά μαθαίνουμε πως όχι μόνο ξυλοκοπήθηκε αλλά του κλέψαν και το κινητό του. Ο αστυνόμος του χωριού παίρνει την κατάθεση του θύματος κι ετοιμάζει αναφορά για να σταλεί στην πολη και να προχωρήσουν στη νόμιμη διαδικασία. Με τις πιέσεις του πατέρα του Άντι, ο αστυνόμος συνεχίζει τις έρευνες για να μάθει τελικά πως ο λόγος φαίνεται να ήταν ότι ο Άντι φιλούσε κάποιον τουρίστα, και υπεύθυνοι είναι οι δυο γιοί ενός ισχυρού προσώπου του χωριού, από τον οποίο ο πατέρας του Αντί έχει πάρει και δάνειο που πρέπει να ξοφλήσει πολύ σύντομα.
Οι γονείς του πέφτουν από τα σύννεφα όταν μαθαίνουν πως ο γιος τους είναι ομοφυλόφιλος. Ο αστυνόμος, που σύντομα θα πάρει σύνταξη και δεν θέλει να μπλέξει σε κάτι που ίσως του στοιχίσει, προσπαθεί να πείσει τον πατέρα του Άντι να σταματήσει την καταγγελία και να βρεθεί τόπος να καλυφθεί όλη η υπόθεση, που όπως επιμένει θα στοιχίσει και στους γονείς του Άντι. Όταν o Άντι αρνείται να ακολουθήσει τις συμβουλές τους και ετοιμάζεται να φύγει, η μητέρα του τον κλειδώνει στο δωμάτιο του, ενώ στη συνέχεια τον δένει μαζί με τον πατέρα του και και φέρνουν τον παπά του χωριού για να τον ξορκίσει!
Τα πράγματα, για τους γονείς, τον πατέρα των δυο νεαρών που ξυλοκόπησαν τον Άντι (που προσπαθεί να σώσει τα παιδιά του από φυλάκιση) και τον αστυνόμο, χειροτερεύουν όταν στο χωριό καταφθάνει μια δραστήρια εκπρόσωπος των κοινωνικών υπηρεσιών (ύστερα από ειδοποίηση από μια νεαρή, μοναδική φίλη του Άντι στο χωριό), αποφασισμένη να αποκαλύψει την αλήθεια.
Ο Εμανουέλ Πάρβου, με ένα καθαρά ρεαλιστικό στιλ, με ξεχωριστή φροντίδα για την καταγραφή και ανάπτυξη των χαρακτήρων του – είτε καλών είτε κακών – με τη χρήση ακίνητης κάμερας σε όλα τα πλάνα του («μ’ αυτό τον τρόπο σου δίνεται η ευκαιρία να παρατηρήσεις και να σκεφτείς όσα βλέπεις μπροστά σου», αναφέρει ο ίδιος) κάνει, όπως και άλλοι σύγχρονοι συμπατριώτες του (Κρίστιαν Μουντζίου, Κρίστιαν Πούιου, Κορνέλιου Πόρουμπόιου) μια κριτική στη σύγχρονη μετά-κομμουνιστική κοινωνία, τη διαφθορά, τη γραφειοκρατία και τα διάφορα άλλα κακά που προκαλεί και αναπτύσσει ο νεοφιλελευθερισμός (διάβαζε καπιταλισμός). Μια προσπάθεια συμβολική για να φέρουμε τον κόσμο πιο κοντά από τα τρία χιλιόμετρα που τον χωρίζουν και που δεν τον αφήνουν να βρει λύσεις στα προβλήματα του με τη συζήτηση, το διάλογο και πάνω από όλα με αγάπη, που τόσο την έχουμε ανάγκη για να αποδεχτούμε και να αγκαλιάσουμε τη διαφορετικότητα, για να μπορέσουμε να γίνουμε ολόκληροι, αληθινοί άνθρωποι.
Ανάμεσα στην κωμωδία και το μιούζικαλ κινείται ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζακ Οντιάρ («Παρίσι, 13ο διαμέρισμα», «Οι αδερφοί Σίστερς», «Ο προφήτης», «Ο «χτύπος που έχασε η καρδιά μου») για να φτιάξει το με κοινωνικοπολιτικές αναφορές θρίλερ του «Εμίλια Πέρεζ».
Στο σύγχρονο Μεξικό η Ρίτα, μια πετυχημένη Εισαγγελέας, δέχεται την προσφορά ενός υπέρογκου ποσού χρημάτων από τον αρχηγό των καρτέλ Μανίτας για να τον βοηθήσει να αποσυρθεί από την «επιχείρησή» του και να ζήσει τη ζωή του ως γυναίκα, κάτι που είχε πάντοτε ονειρευτεί να γίνει. Η επέμβαση πετυχαίνει και ο Μανίτας μετατρέπεται σε Εμιλία Πέρεζ, που αρχικά μετακομίζει στην Ελβετία, όπου η Ρίτα αναλαμβάνει να εγκαταστήσει εκεί και τη γυναίκα και τα δυο παιδιά του, με τα οποία ο Μανίτας/Πέρεζ παραμένει στενά δεμένος. Μετά από χρόνια, η Πέρεζ επιστρέφει στο Μεξικό και με τη βοηθεια της Ρίτας, φτιάχνει μια τεράστια ΜΚΟ για να υλοποιήσει ένα έργο που πάντα ήθελε να κάνει: να βοηθήσει τους συγγενείς των θυμάτων των εγκληματιών των καρτέλ, μαζί και του δικού του. Τα πράγματα όμως θα πάρουν άλλη, επικίνδυνη τροπή, όταν η γυναίκα του αποφασίζει να παντρευτεί και να μετακομίσει, παίρνοντας μαζί της και τα παιδιά τους.
Μια απλή ιστορία που όμως δεν έχει το πάθος, την πρωτοτυπία και την καθαρά προσωπική προσέγγιση που συναντάμε στις καλύτερες ταινίες του Οντιάρ. Πάντως, ο σκηνοθέτης του «Προφήτη» και των άλλων εξαιρετικών ταινιών, ξέρει να στήνει ωραία τις σκηνές του, ιδιαίτερα εκείνες όπου το κείμενο μετατρέπεται συχνά σε τραγούδι με χορευτικά, που κινηματογραφεί με παλμό και ξεχωριστή ζωντάνια (ανάμεσα στα καλύτερα αναφέρω εκείνο με τα δεκάδες παιδιά να τραγουδούν, με τις μητέρες τους, «είμαστε εδώ για να απαιτήσουμε συγχώρεση και να συγχωρέσουμε»).
του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου
Τρείς μέρες από σήμερα, την Τρίτη 22 Μαίου, θυμόμαστε το βαρύ χτύπημα που δέχτηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης από τον λοστό του Γκοτζαμάνη στη Θεσσαλονίκη πριν 61 χρόνια. Πέντε μέρες αργότερα ξεψύχησε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ. Ο Βασίλης Βασιλικός έγραψε το «Ζ» και το 1969 ο Κώστας Γαβράς γύρισε την ομώνυμη οσκαρική ταινία. Είναι γνωστό ότι, χάρις στην εξαιρετική δημοσιογραφική έρευνα αλλά και στην συνδρομή της ανακριτικής έρευνας, ανακαλύφθηκαν όλες οι διασυνδέσεις του παρακράτους. Το γεγονός δεν έριξε μόνον την κυβέρνηση αλλά συντάραξε όλο τον κόσμο.
Μια αξέχαστη ιστορία
Πάντα η κοινή γνώμη διαθέτει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στις δολοφονίες διακεκριμένων πολιτικών προσωπικοτήτων. Κα δεν είναι μόνον αυτές που είναι γνωστές αλλά και πολλές που αποτράπηκαν ή απέτυχαν. Αμέτρητες φορές επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Φιντέλ Κάστρο, έγιναν απόπειρες κατά του Στάλιν, του Ντε Γκολ και πολλών άλλων. Και βέβαια υπάρχει και κάτι πολύ ιδιαίτερο, ρευστό και ευαίσθητο. Τι συμβαίνει αν τολμήσεις να δολοφονήσεις έναν δικτάτορα, τύραννο, εισβολέα. Τότε αλλάζει η ιστορία και η οπτική. ΄Εγιναν λοιπόν απόπειρες κατά του Χίτλερ (όλες αποτυχημένες). Ένα τεράστιο ενθαρρυντικό γεγονός για τη νίκη των συμμάχων και των λαών κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ήταν η εκτέλεση του Ράινχαρντ Χάιντριχ. Διορίστηκε από τον Χίτλερ κυβερνήτης της Βοημίας και Μοράβιας (δηλαδή της μετέπειτα Τσεχοσλοβακίας) και χαρακτηρίστηκε ως δήμιος. Στις 23 Μαίου του 1942 δυό Τσεχοσλοβάκοι πατριώτες, σταλμένοι από το Λονδίνο, τον τραυμάτισαν βαριά και αργότερα πέθανε.΄Ηταν το πρώτο συμμαχικό χτύπημα στους καταχτητές.
Η «Βαλκυρία» … απέτυχε
Το γεγονός υπήρξε τόσο σημαντικό ώστε το αξιοποίησε ο κινηματογράφος. Έγινε ταινία από τον Φριτς Λανγκ «Και οι δήμιοι πεθαίνουν» την επόμενη χρονιά. Την ίδια χρονιά ο Ντάγκλας Σερκ γυρίζει το «Hilter΄s madman». Στα 2016 έχουμε την «Επιχείρηση ανθρωποειδές» του Σον Έλις και ακόμα τον «Στόχο» (2017) του Σεντρίκ Χιμένεζ. Κι ακόμα σημειώνω το «΄Ενας από τους επτά ήταν προδότης» (1975) του Λουίς Τζίλμπερτ. Αυτές είναι μόνο ενδεικτικές, μια που έχουμε κι άλλες μια και η καθαυτή ιστορία, διαθέτει τόσο έντονα περιπετειώδη χαρακτήρα, ώστε ταιριάζει με κινηματογραφικό σενάριο.
Ο πολύνεκρος Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος θα είχε τελειώσει τουλάχιστον εννιά μήνες νωρίτερα αν πετύχαινε η πιο καλά οργανωμένη απόπειρα δολοφονίας κατά του Χίτλερ που έγινε στις 20 Ιουλίου το 1944. Τότε, ο συνταγματάρχης Κλάους φον Στάνφενμπεργκ, εκτελώντας το άρτιο σχέδιο ομάδας Γερμανών στρατηγών έφθασε στο καταφύγιο του Χίτλερ. Τοποθέτησε έναν χαρτοφύλακα με βόμβα και έφυγε. Η έκρηξη έγινε αλλά ο Χίτλερ γλύτωσε με αμυχές. Το φιλμ «Επιχείρηση Βαλκυρία» (2008), με τον Τομ Κρούζ στον βασικό ρόλο, γύρισε ο Μπράιαν Σίνγκερ. Αργότερα ο Φύρερ θα αυτοκτονήσει στο Βερολίνο.
Κυνηγώντας τον Ντε Γκολ
Όσο για τον Σαρλ Ντε Γκόλ, η κυριότερη απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του ήταν αποτυχημένη και έγινε δυό φορές ταινία. Ο Φρεντ Ζίνεμαν στα 1973 θα μας προσφέρει την περίφημη δημιουργία του «Ωρα του τσακαλιού» με σενάριο βασισμένο στο εξαιρετικό βιβλίο του Φεντερίκ Φορσάιθ.
Η δεύτερη γυρίζεται στα 1997, είναι «Το τσακάλι» του Μάικλ Κήτον Τζόουνς και αναφέρεται και αυτή στον τρόπο που η οργάνωση ΟΑΣ επιχείρησε να δολοφονήσει τον τότε Γάλλο πρόεδρο. Επειδή η ιστορία διαθέτει κορυφαία ίντριγκα, φέτος παρουσιάζεται με το ίδιο θέμα ως τηλεοπτική σειρά δέκα επεισοδίων. Αν την γλύτωσε ο Γάλλος πρόεδρος, δεν συνέβη το ίδιο με κορυφαίους πολιτικούς που οι χώρες τους είχαν σχέση με την Γαλλία. Ο Μέχντι Μπεν Μπάρκα υπήρξε ένας διακεκριμένος Μαροκινός πολιτικός. ΄Ηταν κορυφαίος ηγέτης του αντιαποικιακού κινήματος και η χώρα του ήταν υπό εξάρτηση από την Γαλλία. Στα 45 του, στις 29 Οκτωβρίου του 1965, εξαφανίζεται οριστικά και αμετάκλητα στο Παρίσι.
Μια ντροπιαστική ανάμειξη
Οι επίσημες γαλλικές αρχές αρνήθηκαν κάθε συμμετοχή ή γνώση. Ουσιαστικά δολοφονήθηκε στο Παρίσι και το πτώμα του μεταφέρθηκε με αεροπλάνο και τάφηκε αλλού. Τρομερό το σκάνδαλο από κάθε πλευρά. Παρά τα τρομερά εμπόδια που έβαλε η γαλλική κυβέρνηση στο γύρισμα της ταινίας, ο σπουδαίος Γάλλος πολιτικός σκηνοθέτης και κομμουνιστής Υβ Μπουασέ γύρισε την «Απόπειρα» (1972) με κορυφαίους προοδευτικούς ηθοποιούς στους βασικούς ρόλους, ενώ τον Μπάρκα υποδύθηκε έξοχα ο αγωνιστής του σινεμά Τζιάν Μαρία Βολοντέ. Αυτή η ιστορία υπήρξε από τις πιό «μαύρες» της γαλλικής πολιτικής, που τα γαλλικά νουάρ τη αποφλοίωσαν με πολλά εξαιρετικά κινηματογραφικά αφηγήματα, πολύ τολμηρά, δυνατά και καταγγελτικά. Και φυσικά οι δολοφονίες ποτέ δεν έλυσαν προβλήματα αλλά δημιούργησαν και άλλα. Το σινεμά ατάραχα και σταθερά αποτύπωσε αυτές τις πράξεις και τα αποτελέσματά τους αλλά και τις λογικές που υπαγόρευσαν τις πρώτες.
σχόλιο του Κώστα Γ. Καρδερίνη
Η Λωξάντρα Λούκας δεν είναι κάποιο συνηθισμένο άτομο με σύνδρομο ντάουν. Δεν ανήκει καν στο 5% των ατόμων με σύνδρομο ντάουν που απασχολούνται μερικώς σε κάποια δουλειά. Είναι μια ταλαντούχα ηθοποιός, χορεύτρια και εικαστικός, η οποία κατάφερε πολλές και δύσκολες πρωτιές, αν και διαθέτει μόνον το 13% των ικανοτήτων του φυσιολογικού ανθρώπου.
Όλοι την θαυμάσαμε στα Ερωτευμένα άλογα της σούπερ ομάδας Εν Δυνάμει, παράσταση που παρουσιάστηκε και στην Ελευσίνα 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Έγινε ο πρώτος συνάνθρωπός μας με σύνδρομο ντάουν που έκλεισε συμβόλαιο με το Εθνικό Θέατρο, με κεντρικό ρόλο στη Φουέντε Οβεχούνα. Πρωτιά και στην Επίδαυρο με τις Τρωάδες του Κ.Θ.Β.Ε. Πρωταγωνίστησε επίσης, μαζί με το αγόρι της, στο σίριαλ Ο γιατρός. Και, επιπλέον, «έτρεξε» πανεπιστημιακό εργαστήρι art therapy, υπό τον συντονισμό της (μητέρας της) καλλιτεχνικής διευθύντριας της ομάδας Εν Δυνάμει Ελένης Δημοπούλου, του (πατέρα της) σκηνογράφου Ρίτσαρντ Άντονι Λούκας και της επίκουρης καθηγήτριας Αικατερίνης Κατσιάνα.
Ο μεγαλύτερος άθλος της ήταν η προσωρινή μετοίκηση και η συμμέτοχη στις εκτός έδρας (ζει στην Θεσσαλονίκη) εξαντλητικές πρόβες και τις παραστάσεις του Εθνικού για τη Φουέντε Οβεχούνα του Λόπε δε Βέγα. Αυτόν τον άθλο παρακολουθούν από πολύ κοντά οι σκηνοθέτες Ζάχος και Καφετζής στο φερώνυμο ντοκιμαντέρ Λώξη. Καταγράφουν όλη την πορεία μέχρι την πρεμιέρα της παράστασης, καθώς και τις προσωπικές και τις οικογενειακές σχέσεις, τις αρετές, τις αδυναμίες, το πείσμα, την υπομονή, το τσαγανό και το δυναμικό έργο όλων των συντελεστών «για χάρη της αγάπης».
Η αξία του σκηνοθέτη Δημήτρη Ζάχου είναι εγνωσμένη από τις πολύ ιδιαίτερες ως και εξαίρετες μικρού μήκους δουλειές του (Πιγκουίνοι, Επιχείρηση Ξένιος Ζευς, Αυστραλία, Βούτα, Roll & Rock, Χυμός πορτοκάλι). Ο δε Θανάσης Καφετζής έχει στο ενεργητικό του ένα πολύ πρωτότυπο ντοκιμαντέρ (Το γκόσπελ του Μιχίελ). Οι δυο τους ένωσαν δυνάμεις για να καταγράψουν εκ του σύνεγγυς το πολύπλευρο φαινόμενο της Λωξάνδρας Λούκας, της Λω και της LLoxy. Τα κατάφεραν; Χώρεσε η προσωπικότητά της σε 87 λεπτά; Και ναι και όχι! Όμως μας έδωσαν να δοκιμάσουμε κατιτίς από τις φακές και την Λώξη του μέλλοντός μας, από τη συμπερίληψη που δεν έφτασε ακόμη αλλά πορεύεται μέσω αυτού του σπάνιου πλάσματος.
Εκτός από τις μουσικές της παράστασης, ακούμε και τις συνθέσεις των Kolida Babo, οι οποίοι ξεκίνησαν από την Αριδαία και τα κάλαντα της Μπάμπως (Κόλιντα Μπάμπω) και έφτασαν να ενταχθούν στο δυναμικό της λονδρέζικης εταιρίας MIC (Music Inspires Change).
Loxy /Loxi (2024 Ελλάς, 87λ) Dimitris Zahos, Thanasis Kafetzis
Σχόλιο του Αλέξη Δερμεντζόγλου για το «Ζ»
Εξακολουθώ να απολαμβάνω το «Ζ». Τι στιλ, τι αισθητική, τι κίνηση της κάμερας, τι φωτογραφία, τι μοντάζ. Η κάμερα του Γαβρά ελίσσεται, περιστρέφεται, ζουμάρει, αποστασιοποιείται, συγκινείται, εγκαλεί. Μια κάμερα αίλουρος, όπως ο Τίγρης, μια μηχανή με ταχύτητα αστραπής όταν έχει να αναγγείλει την απόφαση της δικαιοσύνης, αλλά ιδίως μια κάμερα νουάρ. Σε σκοτεινούς δρόμους, σε σοκάκια και μπιλιαρδάδικα, σε τεκέδες και σε χαμαιτυπεία, σε δρόμους, νοσοκομεία και ανακριτικές αίθουσες. Εμείς παριστάμεθα, εγκαλούμε, συμμετέχουμε ένορκοι και θεατές μαζί. Η κάμερα σε θέση ελαφρά πλανζέ στο γραφείο του ανακριτή έτοιμη να αποκαλύψει, να πεί ονόματα, να σκάψει στους υπονόμους. «Πώς λέγεσαι; ΄Ονομα; Επώνυμο;» «Μα δεν με ξαίρετε;» «΄Ονομα; Επώνυμο;» «Στρατηγός τάδε». «Παραπέμπεσαι».
[16η ΠΕΡΙΟΔΟΣ / ΤΕΤΑΡΤΗ 22-05-2024 / ώρα 21:00, Τμήμα Κινηματογράφου, Ικονίου 1, 2ος ορ, Σταυρούπολη]
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΣΤΟΝ ΨΗΦΙΑΚΟ ΚΟΣΜΟ
ντοκιμαντέρ-δοκίμιο του Γιώργου Κεραμιδιώτη σε ειδική προβολή στο Τμήμα Κινηματογράφου του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης [ΑΠΘ]
[με ελληνικούς υπότιτλους / είσοδος ελεύθερη]
Η Κινηματογραφική Λέσχη Θεσσαλονίκης [ΚΛΘ] και το Τμήμα Κινηματογράφου ΑΠΘ παρουσιάζουμε το ντοκιμαντέρ Κινηματογράφος και πολιτική – Από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο, δοκιμιακή ταινία τεκμηρίωσης του Γιώργου Κεραμιδιώτη, με τη φυσική παρουσία του σκηνοθέτη, την Τετάρτη 22 Μαΐου 2024, 21:00, στην αίθουσα προβολών του Τμήματος Κινηματογράφου [Ικονίου 1, 2ος όροφος, Σταυρούπολη].
Προλογίζει ο κριτικός, μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου [ΠΕΚΚ], Κώστας Γ. Καρδερίνης. Μετά την προβολή ακολουθεί συζήτηση του σκηνοθέτη με το κοινό, την οποία συντονίζει ο προλαλήσας.
Κινηματογράφος και πολιτική – Από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο /Cinema and Politics – From the Analog to the Digital World [2023 Ελλάς, 70λ] του Γιώργου Κεραμιδιώτη /by George Keramidiotis
Σύνοψη: Αφήσαμε πίσω τον 20ό αιώνα του αναλογικού κόσμου και είμαστε πια στον 21ο του ψηφιακού. Τι άλλαξε; Πώς απάντησε και απαντά ο κινηματογράφος και η τέχνη γενικότερα στην πολιτική των δύο αυτών διαφορετικών εποχών; Πως οργανώνονται οι σημερινές συντεχνιακές ομάδες κόντρα στο δυστοπικό πλαίσιο εργασίας; Έχοντας στο επίκεντρο αυτά τα ερωτήματα ποια παρακαταθήκη μας άφησαν δυο μεγάλοι εκλιπόντες του κινηματογράφου, Ζαν-Λυκ Γκοντάρ και Ζαν-Μαρί Στράουμπ; Για όλα αυτά, μας μιλά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Humbold [Χούμπολτ] του Βερολίνου και πολιτικός φιλόσοφος Joseph Vogl [Γιόζεφ Φογκλ].
Σημείωμα του σκηνοθέτη: Μια ταινία –μυθοπλασία ή ντοκιμαντέρ– γίνεται για να σκεφτεί τον καιρό της, να κατανοήσει την εποχή της και να ρωτήσει τι είναι εκείνο που αλλάζει στην μετάβαση σε μια νέα εποχή. Στην τέχνη, στην πολιτική, στην ερωτική σχέση, στην οικογένεια, στην εργασία.
Σημείωμα του φιλοσόφου: […] ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και η πληροφορία σβήνει τη διαφορά ανάμεσα στη γνώμη και στη γνώση. Η πληροφόρηση αφορά τα επιφαινόμενα, τα νέα της τρέχουσας στιγμής κ.λπ. Με την οικουμενικοποίηση της πληροφόρησης δεν μπορείς –κυρίως επιστημολογικά– να κάνεις τη διάκριση ανάμεσα σε γνώμη και γνώση […] άλλος λόγος είναι ότι η εποχή της πληροφορίας συνδέεται με την αγορά, ενώ ο δρόμος που οδηγεί στη γνώση προϋποθέτει μεγάλη διαδρομή. Αυτή η διαδρομή δεν μπορεί να κατευθύνεται από την αγορά.
[www.efsyn.gr/politiki/synenteyxeis/138263_enotita-tis-eyropis-mono-ean-den-kyriarhei-i-germania]
Κινηματογράφος και πολιτική – Από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο
[2023 Ελλάς, 70λ] του Γιώργου Κεραμιδιώτη / Cinema and Politics – From the Analog to the Digital World, by George Keramidiotis
Στοιχεία περί των συντελεστών
Ο σκηνοθέτης Γιώργος Κεραμιδιώτης γεννήθηκε στην Κατερίνη και σπούδασε κινηματογράφο στο Πανεπιστήμιο 8 του Παρισιού με καθηγητή τον Denis Lévy [Ντενί Λεβί]. Τα έτη 2003-2004 και 2005-2006 συμμετείχε ως διδάσκων στο Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στα σεμινάρια με τίτλους «Κινηματογραφικά είδη και τρόποι σκηνοθεσίας» και «Πρακτικές προσεγγίσεις στον κινηματογράφο». Το 2019 τιμήθηκε μαζί με τον Κώστα Φέρρη από την Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας [ΟΚΛΕ] για την παιδαγωγική διάσταση του έργου του. Ταινίες του συμμετείχαν σε διάφορα φεστιβάλ ελληνικά και ξένα (Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας, Χανίων, Tonneins France, Annaba Algeria, Rome Coliffe κ.ά.) Άρθρα του έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά.
Επιλεκτική εργογραφία: Μαθήτριες λυκείου, Τέχνη και πολιτική, Γη και άνθρωποι [μυθοπλασία μεγάλου μήκους], Συνθέτες της Θεσσαλονίκης [σειρά ντοκιμαντέρ], Προμηθέας [ταινία-όπερα μικρού μήκους], Συναντήσεις: Προσωπογραφίες φιλοσόφων [Αλαίν Μπαντιού, Τζόρτζιο Αγκάμπεν, Σλαβόι Τσίζεκ], Η Θεσσαλονίκη μέσα από την ποίηση, Από τον τρόμο στην αντίσταση – Ναζιστικό στρατόπεδο Παύλου Μελά Θεσσαλονίκη 1941-1944, Κινηματογράφος και πολιτική – Από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο, Έβρος: θολό τοπίο.
Ο φιλόσοφος Joseph Vogl έδρασε ως καθηγητής Σύγχρονης Γερμανικής Λογοτεχνίας, Πολιτισμού και Σπουδών ΜΜΕ στο Humboldt-Universität zu Berlin (2006-2023) καθώς και ως τακτικός επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον (από το 2007). Σπούδασε σύγχρονη λογοτεχνία, φιλοσοφία, ιστορία και γλωσσολογία στο Μόναχο και το Παρίσι.
Η έρευνα και η διδασκαλία του περιλαμβάνουν λογοτεχνία από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα, μέσα ενημέρωσης και αισθητική, πολιτισμική και πολιτική θεωρία. Η πρόσφατη έρευνά του επικεντρώνεται στην ιστορία της χρηματοπιστωτικής οικονομίας, της λογοτεχνίας και της οικονομίας, και στην «ποιητική της γνώσης» – τη μελέτη των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ μορφών γνώσης και ποιητικών ή αισθητικών μορφών. Είναι διευθυντής ή κύριος ερευνητής σειράς ερευνητικών προγραμμάτων.
Επίσης δημοσίευσε περισσότερα από εκατό άρθρα καθώς και πολλά βιβλία και μονογραφίες. Οι περαιτέρω εργασίες του περιλαμβάνουν μεταφράσεις από τα γαλλικά στα γερμανικά και πολυάριθμες συνεντεύξεις στην τηλεόραση με τον Alexander Kluge. Το 2022 του απονεμήθηκε το βραβείο Günther Anders Prize for Critical Thinking. Το 1988 έλαβε το Βραβείο Μετάφρασης για την Προώθηση των Γαλλο-Γερμανικών Σχέσεων (Ίδρυμα DVA) για τις μεταφράσεις του σε βασικά έργα της σύγχρονης γαλλικής φιλοσοφίας.
Η Κινηματογραφική Λέσχη Θεσσαλονίκης ευχαριστεί τον σκηνοθέτη για την παραχώρηση της ταινίας του και το ΤΜΗΜΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ του Α.Π.Θ. για τη διάθεση του χώρου και του εξοπλισμού προβολής. Η αίθουσα διαθέτει 95 θέσεις και πρόσβαση για αμεα.
Τη Δευτέρα 20 Μαΐου στις 21:00, οι Σινεφίλ Δευτέρες – στην εναρκτήρια προβολή τους στο θερινό Cine Απόλλων – παρουσιάζουν το συγκλονιστικό και βραβευμένο με όσκαρ «Ζ» του Κώστα Γαβρά, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Στα ίχνη του παρελθόντος».
Ήταν 22 Μαΐου του 1963 όταν ο βουλευτής της Αριστεράς Γρηγόρης Λαμπράκης χτυπήθηκε στο κεφάλι μετά την ομιλία του σε εκδήλωση για την παγκόσμια ειρήνη στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Πέντε μέρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.
Η προβολή του «Ζ» γίνεται με την ευγενική προσφορά του Κώστα Γαβρά, και την ταινία θα προλογίσει η βουλευτής Χαλκιδικής και Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, σκηνοθέτιδα Κυριακή Μάλαμα.
Επίσης, οι Σινεφίλ Δευτέρες θα δωρίσουν 5 αντίτυπα του βιβλίου «Ζ – Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος» του Β. Βασιλικού (εκδόσεις Gutenberg) σε ισάριθμους θεατές.
«Ζ», έγχρωμη, 1969, Γαλλία-Αλγερία, διάρκεια 127’. Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς. Σενάριο: Κώστας Γαβράς, Χόρχε Σεμπρούν, από το ομώνυμο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού. Παίζουν: Ιβ Μοντάν, Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Ειρήνη Παπά, Φρανσουά Περιέ, Ζακ Περέν, Σαρλ Ντενέρ, Μαρσέλ Μποζουφί, Ρενάτο Σαλβατόρε, Μπερνάρ Φρεσόν.
Βραβεία: Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και μοντάζ, υποψηφιότητες για Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και διασκευασμένου σεναρίου. Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας, βραβείο της επιτροπής και καλύτερης ανδρικής ερμηνείας (Τρεντινιάν) στο Φεστιβάλ των Καννών και BAFTA μουσικής (Μίκης Θεοδωράκης).
Ο Κώστας Γαβράς, έξι χρόνια μετά τη δολοφονία Λαμπράκη, παρουσιάζει το «Ζ», ένα πολιτικό θρίλερ με θέμα τα πραγματικά γεγονότα γύρω από την πολύκροτη υπόθεση, βασισμένο στο σπουδαίο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού. Έξοχη φωτογραφία από τον Ραούλ Κουτάρ, μνημειώδες μοντάζ της Φρανσουάζ Μπονό και συγκλονιστική αναπαράσταση με τη μορφή θρίλερ ενός πολιτικού εγκλήματος που διασυνδέεται ευρύτερα με τους παρακρατικούς μηχανισμούς.
Η κριτική αποτίμηση του Αλέξη Δερμεντζόγλου είναι η ακόλουθη: «Μνημειώδες πολιτικό νουάρ που μόνον Γάλλοι σκηνοθέτες (π.χ. Ιβ Μπουσέ και άλλοι) είναι ικανοί να «γυρίσουν» με τόσο πειστικό αφηγηματικό τρόπο. Με την ένθετη μουσική του Θεοδωράκη, ο Κώστας Γαβράς επεξεργάζεται με ιδιοφυΐα το πλάνο-σεκάνς, το διακόπτει με λόγο, το επιταχύνει με δραματουργικές εξάρσεις και το αφήνει να «ξεχυθεί» ράθυμα στους οφθαλμούς των θεατών.
Υποδειγματικοί ηθοποιοί σε δεύτερους ρόλους (Μπερνάρ Φρεσόν, Σαρλ Ντενέρ και άλλοι), με παστέλ έγχρωμη φωτογραφία, ενώ η σταδιακή ένθεση ψηφίδων συνταιριάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε όταν χρειαστεί η κάμερα του Γαβρά να εγκαταλείπει τη στατικότητα και να κάνει άλματα αίλουρου. Παρακάμπτει το direct cinema και μετατρέπεται σε συναισθηματικό φύλακα και άγγελο τιμωρίας».
Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση όπου ο Αλέξης Δερμεντζόγλου θα αναλύσει το θέμα: «Το πολιτικό γαλλικό νουάρ και ο Κώστας Γαβράς».
Η βουβή ταινία του Αμπέλ Γκανς επισκιάζει την κωμωδία της επίσημης έναρξης
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Αν σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ σας εντυπωσιάζει το κόκκινο χαλί και οι διασημότητες που το διασχίζουν περισσότερο από τις ταινίες που προβάλλονται τότε θα παραμείνετε στο γκλάμορ της εκδήλωσης και την προβολή της διασκεδαστικής γαλλικής κωμωδίας «Η Δεύτερη Πράξη» του Κεντίν Ντιπιέ, με την οποία έκανε χθες επίσημη έναρξη το 77ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
Αν όμως κινηματογράφος για σας σημαίνει πάνω από όλα σημαντικές ταινίες που πέρα από τη ψυχαγωγία προσφέρουν και «τροφή για σκέψη» και είναι και έργα σημαντικής καλλιτεχνικής αξίας, τότε για σας είναι αυτή η σπάνια προβολή της κλασικής βουβής ταινίας, ο « Ναπολέων» του Αμπέλ Γκανς, που είδαμε χθες το απόγευμα πριν από την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ.
Προβολή του πρώτου μέρους της βουβής ταινίας του Γκανς, με πρωτότυπη μουσική επένδυση, σε κόπια που έχει αποκαταστήσει η Γαλλική Ταινιοθήκη. Ταινία διάρκειας 3 ωρών και 47 λεπτών, που η αναπαλαίωση της ξεκίνησε το 2008, χάρη στην αρχική υποστήριξη από τη Γαλλική Ταινιοθήκη, με επικεφαλής τον διευθυντή της, Κώστα Γαβρά και το Εθνικό Κέντρο Κινηματογράφου, και, με τη βοήθεια δημοσίων και ιδιωτικών φορέων, με συνολικό ποσό που ξεπέρασε τα 4.5 εκατομμύρια ευρώ! Η πιο φιλόδοξη στην ιστορία του κινηματογράφου αναπαλαίωση, που μας έδωσε την ευκαιρία, έναν σχεδόν αιώνα αργότερα, να είμαστε οι πρώτοι που είδαμε την ταινία, στη βερσιόν όπως ακριβώς την πρόβαλε το 1927 ο Αμπέλ Γκανς. Προβολή την οποία παρακολούθησε και η κόρη του Γκανς και προλόγισαν οι υπεύθυνοι της αναπαλαίωσης, ανάμεσά τους ο διευθυντής του φεστιβάλ, Τιερί Φρεμό και ο διευθυντής της Ταινιοθήκης, Κώστας Γαβράς.
Ταινία αναμφισβήτητα η πιο σημαντική στην ιστορία του γαλλικού κινηματογράφου και όχι μόνο, αντίστοιχη, αξίζει να σημειώσω, σε δύναμη και ομορφιά, με το κλασικό αμερικανικό αριστούργημα «Η γέννηση ενός έθνους» του Γκρίφιθ. Με τον Γκανς να εμπνέεται τόσο από τον κινηματογράφο του Γκρίφιθ και του Άιζενσταϊν, όσο και από τα κλασικά αμερικανικά γουέστερν (όπως δείχνει στην εκπληκτική σκηνή στην Κορσική, όπου οι υποστηρικτές των Βρετανών καταδιώκουν πάνω σε άλογα τον Ναπολέοντα, σε ένα ξέφρενο κυνηγητό μέσα από τοπία που θα ζήλευε και ο Τζον Φορντ), δημιουργώντας ένα επικό στιλ, που συνδυάζει τις εξαιρετικές, συνεχείς κινήσεις της κάμερας με το γρήγορο μοντάζ και τις διπλοτυπίες, με εικόνες αλληγορικές (συχνά χρωματισμένες όπως
ακριβώς στην εποχή του Βωβού) από τις οποίες δεν λείπουν η ομορφιά και ο λυρισμός.
Η επίσημη έναρξη έγινε χθες το βράδυ με την κωμωδία του Κεντίν Ντιπιέ, με την παρουσία διάσημων προσωπικοτήτων του παγκόσμιου κινηματογράφου, μαζί και τα μέλη της διεθνούς κριτικής επιτροπής με πρόεδρο την Αμερικανίδα ηθοποιό Γκρέτα Γκέργουικ (είναι η δεύτερη φορά, μετά την Ολίβια Ντε Χάβιλαντ το 1965, που πρόεδρος της επιτροπής είναι γυναίκα!) και μέλη τους: Εμπρούν Τσεϊλάν (σεναριογράφος, Τουρκία), Λίλι Γκλάντστοουν (ηθοποιός, ΗΠΑ), Εύα Γκριν (ηθοποιός, Γαλλία), Νταντίν Λαμπακί
(σκηνοθέτρια, Λίβανος), Χουάν Αντόνιο Μπαγιόνα (σκηνοθετής/παραγωγός, Ισπανία), Πιερφραντζέσκο Φαβίνο (ηθοποιός, Ιταλία), Χιροκάζου Κόρε-Έντα (σκηνοθέτης, Ιαπωνία) και Ομάρ Σι (ηθοποιός, Γαλλία).
Η ταινία του Κεντίν Ντιπιέ (του οποίου στο πρόσφατο Γαλλόφωνο Φεστιβάλ στην Αθήνα είδαμε την προηγούμενη κωμωδία του «Ντααααλί!») ξεκινάει με μια ρομαντική ιστορία, γύρω από έναν άντρα, τον Νταβίντ (Λουί Γκαρέλ) που προσπαθεί να «πασάρει» την Φλοράνς (Λεά Σεϊντού), μια τρελά ερωτευμένη μαζί του γυναίκα την οποία όμως αντιπαθεί, στο φίλο του Γουιλί ( Ραφαέλ Γκενάρ).
Ιστορία που στην πραγματικότητα, όπως πολύ σύντομα μαθαίνουμε, πως πρόκειται για ένα φιλμ που γυρίζουν οι τρεις αυτοί ηθοποιοί και που σύντομα φτάνουν σ’ ένα εστιατόριο στο πουθενά, με τον τίτλο της ταινίας, «Η Δεύτερη Πράξη», όπου η Φλοράνς πρόκειται να γνωρίσει τον Νταβίντ στον πατέρα της, Γκιγιόμ (Βενσάν Λεντόν).
Με διάφορα έξυπνα, διασκεδαστικά ευρήματα και απολαυστικές παρεμβάσεις, με τους ηθοποιούς να προσθέτουν, συχνά άσχετους διαλόγους στις σκηνές τους, ενώ άλλες φορές οδηγούνται σε διαφωνίες και καβγάδες (σε μια στιγμή ένας έξαλλος Γκιγιόμ χτυπάει στο πρόσωπο τον Γουιλί), βγάζοντας στην επιφάνεια τις ζηλοτυπίες τους, με αναφορές σε παρόμοιες αμερικανικές ταινίες άλλοτε του Μελ Γκίμπσον και του Τζέιμς Κάμερον (και συγκεκριμένα τον «Τιτανικό») κι άλλοτε στον Πολ Τόμας Άντερσον, όπως μαθαίνει ο Γκιγιόμ (ο οποίος πληροφορείται τηλεφωνικά πως ο διάσημος Αμερικανός θέλει να τον χρησιμοποιήσει στην επόμενη ταινία του), προκαλώντας, κι αυτό είναι ένα από τα ατού της ταινίας , μπόλικο, αυθόρμητο γέλιο – από τις πιο κωμικές σκηνές αναφέρω εκείνες με τον νευρικό από τρακ «κομπάρσο» που προσπαθεί με τρεμάμενα χέρια να χύσει κρασί στα ποτήρια των τεσσάρων πρωταγωνιστών, καθώς και τη σκηνή με την Φλοράνς να τηλεφωνεί στη γιατρό μητέρα της τη στιγμή που εκείνη χειρουργεί έναν ασθενή.
Συνολικά μια πέρα για πέρα διασκεδαστική κωμωδία, με μερικά ωραία τράβελινγκ (στις σκηνές τόσο με τους Νταβίντ-Γουιλί και Φλοράνς-Γκιγιόμ που περπατούν και συζητούν στο δρόμο κάπου στην εξοχή), και με καλές, πρέπει να πω, ερμηνείες, που παραπέμπει σε παλιότερες σίγουρα «παρεμβάσεις» στην αφήγηση, όπως εκείνες των σκηνοθετών της νουβέλ βαγκ, αλλά και Αμερικανών σκηνοθετών όπως ο Τζέρι Λούις και ο Γούντι Άλεν, αν και χωρίς την πρωτοτυπία και τη φρεσκάδα εκείνων.
Πάντως τα προβλήματα του 77ου φεστιβάλ δεν φαίνεται να έχουν τελειώσει.
«Φέτος προσπαθήσαμε να διοργανώσουμε ένα φεστιβάλ χωρίς αντιπαραθέσεις…Ο λόγος που βρισκόμαστε εδώ είναι ο κινηματογράφος. Θέλουμε να ξαναβάλουμε τον κινηματογράφο στο προσκήνιο», είχε αναφέρει ο διευθυντής του φεστιβάλ των Καννών, Τιερί Φρεμό, στη συνάντηση που είχε με τους εκπροσώπους του Τύπου τη Δευτέρα, παραμονή της έναρξης του 77ου φεστιβάλ. Ομως, παρά τις επιβεβαιώσεις του, το φετινό φεστιβάλ ξεκίνησε με τρία μεγάλα προβλήματα που διακινδυνεύουν την ίδια την ύπαρξη της φετινής εκδήλωσης.
Εκατοντάδες ελεύθεροι επαγγελματίες στο χώρο του φεστιβάλ – από μηχανικούς προβολής, οδηγούς, υπεύθυνους επικοινωνίας και άλλους υπαλλήλους – αναμένουν συνάντηση, σχετικά με τις απαράδεκτα χαμηλές αμοιβές τους, τόσο με το σωματείο του χώρου όσο και με την υπουργό Πολιτισμού, στη διάρκεια των πρώτων ημερών του φεστιβάλ, απειλώντας με απεργίες αν δεν λυθεί το πρόβλημά τους, με τον Φρεμό να δηλώνει στο συνάντηση της Δευτέρας ότι αυτός και η ομάδα του «δίνουν μεγάλη προσοχή» στην όλη κατάσταση και βρίσκονται «σε συνεχή διάλογο» με όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη.
Ταυτόχρονα, το Γαλλικό Κέντρο Κινηματογράφου αντιμετωπίζει αίτημα παραίτησης, ενώ ολόκληρη η γαλλική βιομηχανία κινηματογράφου αντιμετωπίζει φήμες για την αποκάλυψη από το #MeTooo πραγματικής βόμβας σχετικά με την καταγγελία κορυφαίων στελεχών του κλάδου για σεξουαλική κακοποίηση σε ταινίες που προβάλλονται στο φετινό φεστιβάλ. Με την πρόεδρο του φεδτιβάλ, Ίρις Νόμπλοχ να επιβεβαιώνει πως το φεστιβάλ θα αποφασίζει κατά περίπτωση, αν κάποια από την ταινία εμπλέκει στην κακοποίηση σκηνοθέτη, παραγωγό, ή καλλιτέχνη. Στο μεταξύ, τη Δευτέρα, περισσότεροι από 100 διαδηλωτές από διάφορα τμήματα του κινηματογράφου μαζεύτηκαν στα γραφεία του Γαλλικού Κέντρου Κινηματογράφου στο Παρίσι, απαιτώντας την παραίτηση του προέδρου Ντομινίκ Μπουτονά, που θα δικαστεί τον Ιούνιο με την κατηγορία της σεξουαλικής κακοποίησης του εγγονού του, κατηγορία την οποία ο ίδιος αρνείται.
Σχόλιο του Αλέξη Δερμεντζόγλου για το «Ζ»
(Σινεφίλ Δευτέρες 20 Μαίου θερινό CINE ΑΠΟΛΛΩΝ 21:00)
Έχουν τα φρικιά φύλο; Είναι μεν άφιλα, αλλά το φύλο τους είναι υπό συζήτηση. Πως είναι άραγε ένα αρσενικό φρικιό σε τι διαφέρει από ένα θηλυκό. Διαφορική διάγνωση πάνω σε χαρακτηριστικά, γνωρίσματα, διαφορετικές ιδιότητες. «΄Ασε το κακό να μπεί»,στείλε του μια επιστολή. Πως όμως; Αν κατά τον Μπάρτ «Ο άλλος δεν είναι ποτέ απέναντί μας», ποιος σου εγγυάται ότι αυτή η επιστολή θα παραληφθεί; Μήπως το «εμείς», η κοινή ταυτότητά μας ή η ικανότητα να τον «αναγνωρίζεις». Που συχνάζουν τα φρικιά; Σε απόμερα, απόκρυφα μέρη, σε καταφύγια του ψυχισμού τους. Παλιά ήταν σφαιριστήρια, άθλιες υπόγειες ταβέρνες, απόμερα δρομάκια, νεκροταφεία. Που βρίσκονται τώρα; «Ζουν ανάμεσά μας», φαίνονται ενσωματωμένα αλλά περιοδικά αποσυντονίζονται. Οι λοστοί, τα ρόπαλα, οι σιδηρογροθιές παλιά, τώρα τα αιχμηρά ταχτοποιημένα νύχια, η μεταμφίεση των βρικολάκων, η μακιγιαρισμένη κανονικότητα, το «μασκάρεμα». Που χτυπούν τα φρικιά; Εδώ δεν άλλαξαν οι τεχνικές. Πάντα στον εγκέφαλο, στο κέντρο ελέγχου, στο νευρικό σύστημα. ΄Ετσι για να πειραματίζονται πιά. Από ψυχοπαθείς άφιλοι και άφυλοι, κοινωνικοποιημένοι, κομψοί, κοινωνικοί. Αόρατοι και δύσκολα εντοπίσημοι. Εξήντα χρόνια και μετά το «Νύχτα των κρυστάλλων» στην τότε φτωχομάνα και νυν δήθεν «ερωτική» Θεσσαλονίκη, είναι πια διασπαρμένοι και ακροβολισμένοι.΄Ισως γιατί το «Ουρλιαχτό» δεν ήταν επαρκώς ισχυρό και ηχηρό, ίσως γιατί ολοκληρώθηκε πια η «Μακάβρια εισβολή».
Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά 