Χρίστος Καλλίτσης: Αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι η αλλαγή νοοτροπίας…

Χρίστος Καλλίτσης

του Κώστα Γ. Καρδερίνη

Πρόκειται για ένα σπάνιο είδος αυτόνομου δημιουργού και ακτιβιστή της γειτονιάς. Τα θέματα των ταινιών (Πεζοδρόμια χωρίς αυτοκίνητα, Υπάρχει ελπίδα, Μέγαρο Εξαρχόπουλου), το μπλογκ (Τεκμήρια) και το εφημεριδάκι του (Γειτονιές), όλα στην υπηρεσία μιας καλύτερης και πιο ανθρώπινης ζωής, της δικής του, των παιδιών και των γειτόνων. Εσχάτως μαθαίνω ότι καταγράφει εαυτόν και τις εαυτού περιπέτειες. Το θέμα «Χριστιανόπουλος» τον απασχολεί χρόνια τώρα. Μελετάει και καταγράφει μια προσωπική σχέση με τον ποιητή. Εμπνέεται από τη στάση ζωής του. Μια μικρή ίσως γεύση, για το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει περί αυτού, είναι «Το χούφταλο», όπου ο Ντίνος διαβάζει και σχολιάζει το ομώνυμο αυτοβιογραφικό ποίημα. Προβάλλεται στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και είναι αφορμή για συζήτηση.

Πεζοδρόμια χωρίς αυτοκίνητα

– Γεννήθηκες στη Θεσσαλονίκη αλλά η καταγωγή σου είναι από την Πιερία.
Μεγάλωσα και σπούδασα στη Θεσσαλονίκη. Στο Σβορώνο της Πιερίας βρισκόμαστε συνήθως τα καλοκαίρια. Η δουλειά της πατρικής μου οικογένειας στο Σβορώνο είναι γεωργική από την εποχή του παππού μου, πριν από το β’ παγκόσμιο πόλεμο. Η βάση όμως ήταν η Θεσσαλονίκη κυρίως λόγω των δυνατοτήτων της ως μεγαλούπολης.

Σβορώνος 2010

– Μετά τα Οικονομικά πώς αποφάσισες να σπουδάσεις Κινηματογράφο;
Το καλοκαίρι του ’92 είχα τη δυνατότητα να επιλέξω να σπουδάσω σε μεταπτυχιακό επίπεδο αυτό που πραγματικά με ενδιέφερε. Βρισκόμουν ήδη στο Παρίσι με την προοπτική να κάνω μεταπτυχιακό στη διοίκηση επιχειρήσεων αλλά κάτι δεν μου έβγαινε και άλλαξα κατεύθυνση. Είχα ήδη εργασιακή εμπειρία στο χώρο της διαφήμισης και του μάρκετινγκ, ήμουν αυτοδίδακτος φωτογράφος, έχοντας μια σχετική εμπειρία, η οποία ξεκινούσε από τα γυμνασιακά μου χρόνια και ο κινηματογράφος μού φαινόταν κάτι προσιτό.
Στο Παρίσι εκείνη την εποχή -αλλά νομίζω και σήμερα σε κάποιο βαθμό- όποιος βρεθεί μαγεύεται από τον κινηματογράφο. Τόσο η ίδια η πόλη, που έχει πρωταγωνιστήσει σε πολλές σημαντικές ταινίες, όσο και οι πάμπολλες κινηματογραφικές αίθουσες, μικρές και ζεστές, που λειτουργούν από το πρωί προβάλλοντας κινηματογραφικά αριστουργήματα από την εποχή της γέννησης του κινηματογράφου, σε προκαλούν να πλησιάσεις τον κινηματογράφο. Είναι χαρακτηριστικό πως η πρώτη κινηματογραφική προβολή έγινε σε καφέ του Παρισιού από τους αδελφούς Λουμιέρ [28-12-1895].

Μέγαρο Εξαρχόπουλου

– Τι αποκόμισες από κει;
Πίσω μου έφερα την αγάπη για το ντοκιμαντέρ και ιδίως για τα κινηματογραφικά πορτρέτα. Κύρια αιτία ήταν η 15λεπτη ταινία που κάναμε μια ομάδα 4 φοιτητών στο πανεπιστήμιο Paris 3 – Sorbonne Nouvelle και ήταν το πορτρέτο του ελβετο-αμερικανού φωτογράφου Robert Frank, ενός από τους σημαντικότερους φωτογράφους της αμερικάνικης κοινωνίας, μέλος της ομάδας των μπίτνικς. Η συγκεκριμένη ταινία έχει προβληθεί σε εκθέσεις, στο Παρίσι, για το έργο του φωτογράφου και βρίσκεται στη βιντεοθήκη του Maison Europeenne de la Photographie (Ευρωπαϊκό Σπίτι της Φωτογραφίας) στο Παρίσι. Στην Ελλάδα έχει προβληθεί στην ταινιοθήκη της Ελλάδας στο πλαίσιο των προβολών που οργανώσαμε οι «Κινηματογραφιστές στην ομίχλη».

– Τη θητεία σου στην ΕΤ3 πώς την κρίνεις;
Συνεργάστηκα 3 χρόνια με την ΕΤ3 (2001-2004), για 75 ώρες τηλεοπτικού προγράμματος με τις εκπομπές «Σύγχρονος Κόσμος» και «Φεστιβάλ του Κόσμου» και αυτή η συνεργασία μου έδωσε πολλές δυνατότητες ν’ αναπτύξω τις γνώσεις μου στην παραγωγή του ντοκιμαντέρ. Νομίζω πως στο ντοκιμαντέρ η παραγωγή, μπορεί να ταυτίζεται τόσο με το μοντάζ όσο και με τη σκηνοθεσία. Είμαστε τότε μια ομάδα με την Άντα Λιάκου και τον Λουκά Κούχτιν που λειτουργήσαμε άρτια.
Στη συνέχεια μου φαίνεται πως έγινα κόκκινο πανί για την ΕΤ3 γιατί μέσα από μια εκπομπή της σειράς «Φεστιβάλ του Κόσμου», το 2004, με αφορμή τη συμμετοχή της ταινίας μου «Το μπλέξιμο που λύνεται» έδειξα μια παρανομία ενός περιφερειακού δήμου της Θεσσαλονίκης. Έτσι επήλθε και το τέλος της συνεργασίας με την ΕΤ3, συμπτωματικά και με το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για το οποίο επιμελούμουν την περιοδική έκδοση «Βλέπω».– Γιατί διέκοψες μετά από 7 χρόνια συνεργασίας με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου;
Το 2004, όταν άλλαξε η διοίκηση του Φεστιβάλ και τη θέση του διευθυντή του κατέλαβε η Δέσποινα Μουζάκη, είχε τεθεί θέμα κατά πόσο θα συνεχιζόταν να είναι στη θέση του διευθυντή του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ ο Δημήτρης Εϊπίδης. Τότε λοιπόν, όπως υποθέτω θα θυμάσαι κι εσύ, έφτιαξα μια ιστοσελίδα για τη συλλογή υπογραφών σε ένα κείμενο που στήριζε τον Δημήτρη Εϊπίδη, ζητούσε την αυτονόμηση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ από το υπόλοιπο Φεστιβάλ, για λόγους καλύτερης διαχείρισης του προϋπολογισμού του και τη μεταφορά των κεντρικών του γραφείων του φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη.
Μαζεύτηκαν περίπου 1.000 υπογραφές από έλληνες και ξένους μεταξύ των οποίων ο Νόαμ Τσόμσκι, ο Αλμπέρτο Μπαρμπέρα, διευθυντής του Φεστιβάλ Βενετίας κ.ά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως μου είχε τηλεφωνήσει ο κύριος που διορίστηκε πρόσφατα ως πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, ο οποίος εργαζόταν στο Φεστιβάλ στα γραφεία της Αθήνας και μου είχε προτείνει πως εκείνος στη θέση μου θα την κατέβαζε την ιστοσελίδα. Τελικά ο Δημήτρης Εϊπίδης έμεινε στη θέση του και λίγα χρόνια μετά έγινε διευθυντής όλου του Φεστιβάλ. Με αφορμή λοιπόν την κινητοποίηση για στήριξη του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και του Δημήτρη Εϊπίδη έπαψα να έχω συνεργασία με το Φεστιβάλ και οι όποιες προτάσεις τούς έκανα έκτοτε έμεναν αναπάντητες.
Με τα χρόνια συνειδητοποίησα πως το Φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να είναι ένας πυρήνας δημιουργίας και αντίστασης στο κατεστημένο και στον καθωσπρεπισμό και σταμάτησα να έχω υπερβολικές απαιτήσεις από αυτό. Προσφέρει συνήθως καλό θέαμα, καινούρια γνώση και συναναστροφές και αν γίνει κατ’ εξαίρεση και κάτι πιο «επαναστατικό» είναι απλά για να επιβεβαιώνει τον κανόνα.

– Πιστεύεις στην κάντο-μόνος-σου [DIY] κινηματογραφική παραγωγή;
Ο κινηματογράφος είναι γνωστό πως μπορεί να επηρεάσει την κοινή γνώμη. Επομένως πιστεύω στον κινηματογράφο που μπορεί να βγάλει προς τα έξω την αθέατη από τα μαζικά μέσα επικοινωνίας (και τους πολυκινηματογράφους) πλευρά των ανθρώπων και των γεγονότων που αυτοί προκαλούν. Αυτό για να το πετύχεις πρέπει να μπορείς να είσαι ανεξάρτητος, επομένως κατ’ ανάγκη βρίσκεις τη λύση στο να τα κάνεις σχεδόν όλα μόνος σου και να μαθαίνεις φτιάχνοντας. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι η αλλαγή νοοτροπίας, πιστεύω πως με το παράδειγμα που παρουσιάζω συχνά στις ταινίες μου συμβάλλω σε αυτήν την κατεύθυνση.

– Τι σε τράβηξε στο Χούφταλο;
Η ταινία μικρού μήκους «Το χούφταλο» προέκυψε από την ταύτισή μου με τους στίχους του εν λόγω πεζού ποιήματος. Φυσικά δεν πιστεύω πως είμαι ο μόνος, επιπλέον το ποίημα και η μεταφορά του στην οθόνη επιδέχεται και διαφορετικές ερμηνείες. Ένας φίλος, για παράδειγμα, παρομοίασε τη θέση της μάνας με αυτή του καπιταλισμού. Το θέμα της μάνας που από στοργική γίνεται καταστροφική για το παιδί της είναι ένα θέμα ταμπού, όπως το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας, το οποίο στην εποχή μας, εποχή που η απληστία του ανθρώπου μένει συχνά στο απυρόβλητο, βρίσκεται σε έξαρση.

Το χούφταλο

– Ποιό στίχο του θεωρείς σημαδιακό;
Νομίζω πως όλο το ποίημα είναι σαν ένας στίχος, αυτό είναι ίσως και ένα από τα ξεχωριστά στοιχεία της ποίησης του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Για να ικανοποιήσω το ερώτημα, παραθέτω:
Και η μάνα που έτρεμε μην πάθω τίποτα από μικρός
πώς τώρα το ‘βαλε σκοπό να με ξεκάνει;

– Πώς νιώθει ο Ντίνος περί αυτού;
Του άρεσε η ταινία και ο ίδιος, απ’ αυτό που μου εκφράζει στις συναντήσεις και τις συνομιλίες μας, αισθάνεται σχεδόν πάντα ευχαριστημένος.

– Τι θυμάσαι από τα γυρίσματα μαζί του;
Τη γενναιοδωρία και τη φιλοξενία του, την ιδιαίτερη προσοχή του στις λεπτομέρειες και στη συνέπεια των πραγμάτων. Επίσης την ορμή του για να μεταδώσει τις γνώσεις του, την τόλμη του να εκφράσει αυτό που σκέφτεται και να υποστηρίξει μέχρι τέλους κάτι που το πιστεύει ως καλό. Τέλος τη διαρκή του πρόθεση να κάνει το συνομιλητή του να γελάσει. Αυτά είναι μερικά στοιχεία του χαρακτήρα του που μου έχουν μείνει από τη σχέση που έχουμε τα τελευταία 15 χρόνια.
Χαρακτηριστική είναι επίσης η ψυχραιμία του, όπως μου έγινε εύκολα αντιληπτή από τα γυρίσματα που έχουμε κάνει κατά την επίσκεψη της «Παρέας του Τσιτσάνη» (μουσικό σχήμα με τους Δώρα Στρουθοπούλου, Νίκο Στρουθόπουλο, Νίκο Ζυγούρα και Ντίνο Χριστιανόπουλο) για συναυλία στις φυλακές Διαβατών και αλλού.

– Υπάρχει σχέδιο για μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ;
Το σχέδιο αυτό βρίσκεται ήδη σε υλοποίηση και θα περιέχει διαφορετικές πτυχές της ζωής του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

– Εύχομαι καλή δύναμη, υγεία και επιτυχία στους στόχους σου.
Ταινίες Καλλίτση
https://kallitsisfilm.wordpress.com