Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου

φωτό: Από τη ταινία του Σπίλμπεργκ «Μόναχο»

Την Τετάρτη και την Πέμπτη 4 και 5 Σεπτεμβρίου  η μνήμη ενώνεται με το γεγονός που συνδέει ένα κατ΄ εξοχήν αθλητικό γεγονός με αίμα και θάνατο. Η μεγάλη παράδοση των Ολυμπιακών αγώνων εκκίνησε από τη χώρα μας, όπου, κατά την διάρκειά τους,  πόλεμοι, έριδες και συγκρούσεις πήγαιναν σε αναστολή. Πριν από 51 χρόνια όμως είχαμε άλλη εξέλιξη.

Το τραγικό Μόναχο

Τα γεγονότα  έβαλαν επίσημα την τρομοκρατία ως  τεχνική βίας και συναλλαγής. Η εισβολή βαρειά οπλισμένων ανδρών στους κοιτώνες των Ισραηλινών αθλητών στους 20^ους Ολυμπιακούς αγώνες συντάραξε όλο τον κόσμο. Το Μόναχο ήταν περήφανο το καλοκαίρι του 1972. Για πρώτη φορά, μετά το 1936 στο Βερολίνο, η Γερμανία αναλαμβάνει  θερινούς Ολυμπιακούς αγώνες. Η οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» για λογαριασμό της Παλαιστίνης είχε άλλη άποψη και στρατηγική. Οι οχτώ τρομοκράτες, με συγκεκριμένους όρους, πίστευαν πως θα τους πετύχουν με την αιχμαλωσία Ισραηλινών αθλητών. Ακολούθησε μακελειό, δεκαεπτά νεκροί και οι αγώνες συνεχίστηκαν. Ωστόσο το θέμα δεν σταμάτησε εκεί. Στο Ισραήλ η τέταρτη πρωθυπουργός  η 74χρονη Γκόλντα Μέιρ. με πρωτοβουλία της έκανε αλλεπάλληλες συσκέψεις με υψηλά ιστάμενα στελέχη της Μοσάντ.

Αποφασίστηκε να ταξιδέψουν σ΄ όλο τον κόσμο ειδικά εκπαιδευμένοι άνδρες για να εξοντώσουν όλους τους υπεύθυνους της σφαγής,  ΄Ακρως μυστική η αποστολή, απόλυτα περιφρουρημένη και με το υλικό της ο Στίβεν Σπίλμπεργκ γύρισε την πολύκροτη ταινία «Μόναχο». Ο μέγας Αμερικανός δημιουργός μάλιστα κατέληξε στην άποψη πως όλα συνέβησαν μια και δεν έγιναν προσπάθειες, πριν την τρομοκρατική επίθεση,  να συζητήσουν οι δυό αντίπαλες μεριές και να τα «βρούν» μεταξύ τους σ΄ ένα επίπεδο λογικής. ΄Ετσι η τρομοκρατία και οι πράξεις εκδίκησης  και αντεκδίκησης συνεχίστηκαν. Από την Γερμανία και πάλι το άλλο αθλητικό γεγονός, πριν από  69 χρόνια.

«Θαύμα» στην Βέρνη

Η τότε Δυτική Γερμανία, στα 1954, «γιατρεύει» ακόμα τα τεράστια και πολλαπλά «τραύματά» της. Αμέτρητοι αιχμάλωτοι επιστρέφουν στη χώρα από τη Σοβιετική ΄Ενωση, γίνεται μεγάλη ανοικοδόμηση, ετοιμάζονται νέες δομές. Καγκελάριος  ήταν ο Κόνραντ Αντενάουερ που επωμίστηκε το λεγόμενο γερμανικό «θαύμα». Το καλοκαίρι του 1954 στην Ελβετία διεξήχθη το Παγκόσμιο  ποδοσφαιρικό κύπελο. Ήταν εκεί και η δυτικογερμανική ομάδα. Στους προκριματικούς γύρους έχασε με το απίθανο σκόρ 3-8 (!) από την περίφημη και μακράν καλύτερη ομάδα της Ουγγαρίας του Πούσκας. Συναντήθηκαν  και πάλι στον τελικό στις 4 Ιουλίου του 1954 στο Ολυμπιακό στάδιο της Βέρνης.

Στα πρώτα λεπτά του αγώνα η Ουγγαρία κέρδιζε 2-0. Με βροχή και σκληρό παιγνίδι  η Δυτική Γερμανία επικράτησε  με 3-2 τονώνοντας τον γερμανικό σωβινισμό. Οι παίχτες ήταν ντοπαρισμένοι μια και έκαναν ενέσεις με απαγορευμένες διεγερτικές ουσίες. Στα 2003 γυρίστηκε  «Το θαύμα της Βέρνης» από τον Σένκε  Βόρτμαν   και ο Βέρνερ Ράινερ Φασμπίντερ  στο φινάλε της περίφημης ταινίας του  «Ο γάμος της  Μαρίας Μπράουν» (1979) χρησιμοποιεί το σπηκάζ της ραδιοφωνικής αναμετάδοσης του τελικού και μάλιστα την φάση που ο Ραν της  βάζει στα τελευταία λεπτά το νικητήριο γκολ.

Το δράμα της Ουκρανίας

Βρισκόμαστε στις 9 Αυγούστου  του 1942. Η Ουκρανία, ως μέρος της Σοβιετικής ΄Ενωσης, βρίσκεται υπο γερμανική κατοχή. Ο Γερμανός διοικητής της περιοχής, για να δημιουργήσει σχέσεις φιλικής σύσφιξης με τους εντόπιους, αποφασίζει την οργάνωση ενός φιλικού ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ Γερμανών και αιχμαλώτων. Οι Γερμανοί κερδίζουν στο ημίχρονο, αντεπιτίθενται και ισοφαρίζουν οι Ρώσοι στο δεύτερο και ο διοικητής τους θέτει τελεσίγραφο πως αν διανοηθούν και κερδίσουν θα εκτελεστούν. Οι Ρώσοι στις κερκίδες δεν γνωρίζουν  την απόφαση, αξιοποιούν  το ματς ως κραυγή ελευθερίας και γίνεται χαμός και το αίμα ρέει. Επιτυχία γνώρισε η ταινία του Σοβιετικού Ευγκένι Καρέλοφ  «Το ημίχρονο του θανάτου» (1960). Ο Ούγγρος δημιουργός Ζόλταν  Φάμπρι ενθουσιάζεται με την ταινία και γυρίζει το «Δυό ημίχρονα στην κόλαση» (1962). Απ΄ αυτά τα γεγονότα εμπνεύστηκε και ο Τζον Χιούστον.Γύρισε την πολύ γνωστή ταινία του «Η μεγάλη απόδραση των 11» χρησιμοποιώντας και πραγματικούς ποδοσφαιριστές (Πελέ, Αρντίλες, Μπόμπι  Μούρ κι άλλους).

Θα κλείσω με τα γεγονότα των Ολυμπιακών αγώνων του Βερολίνου του1936 . Τον Χίτλερ του κακοφάνηκε ιδιαίτερα που ένας μαύρος αθλητής, ο Τζέσι ΄Οουεν κέρδισε τέσσερα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια (100, 200 μέτρα, 4 επι 100 μέτρα  μήκος). Το 2016 είδαμε μια εξαιρετική  « Ο άνθρωπο που ταπείνωσε τον Χίτλερ» του Στέφεν Χόπκινς.

35 ΧΡΥΣΑ ΛΙΟΝΤΑΡΙΑ

του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου

φωτό:«Η ωραία της ημέρας»

Το 80^ο Φεστιβάλ Βενετίας βρίσκεται σε εξέλιξη και ο γράφων έκανε μια πρωτότυπη λίστα με 35 ταινίες που κατέκτησαν το Χρυσό Λιοντάρι παραθέτοντάς τις  κατά σειρά αξιολόγησης π.χ πρώτη η ΚΑΛΥΤΕΡΗ. ‘Ετσι το ΑΠΟΛΥΤΟ χρυσό λιοντάρι κερδίζει ο Μπουνιουέλ.

1. «Η ωραία της ημέρας» (1967) του Λουίς  Μπουνιουέλ
2. «Κόκκινη έρημος» (1964) του Μικελάντζελο  Αντονιόνι
3. «Πέρισυ στο Μαρίενμπαντ» (1961)  του Αλέν  Ρενέ
4. «Τα χέρια πάνω από την πόλη» (1962) του Φραντζέσκο  Ρόζι
5. «Ρασομόν» (1950) του Ακίρα  Κουρουσάουα
6. «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» (1962) του Αντρέι Ταρκόφσκι
7. «Τρία χρώματα η μπλε ταινία» (1993) του Κριστόφ  Κισλόφσκι
8. «Η μάχη της Αλγερίας» (1966) του Τζίλο Ποντεκόρβο
9. «Απαγορευμένο παιγνίδι» (1952) του Ρενέ Κλεμάν
10. «Ο ανίκητος» ((1956) του Σατιαζίτ Ράι
11. «Ο στρατηγός Ντέλλα Ρόβερε» (1959) του Ρομπέρτο  Ροσελίνι
12. «Ο μεγάλος πόλεμος» (1959) του Μάριο Μονιτσέλι
13. «Τα μακρινά αστέρια της ΄Αρκτου» (1965) του Λουκίνο  Βισκόντι
14. «Όνομα Κάρμεν» (1983) του Ζαν Λυκ  Γκοντάρ
15. «Πυροτεχνήματα» (1997) του Τακέσι   Κιτάνο
16. «Ο λόγος» (1955) του Καρλ  Νράγιερ
17. «Στιγμιότυπα» (1994) του Ρόμπερτ  Άλτμαν
18. «Ρόμα» (2018) του Αλφόνσο Κουαρόν
19. «Το μυστικό της Βέρα Ντρέικ» (2004)  του Μάικλ Λι
20. «Το μυστικό της  Brokeback mountain»(2005) του Ανγκ Λι
21. «Μανόν» (1949) του Ανρί  Ζορζ Κλουζό
22. «Η δικαιοσύνη ομίλησε» (1950) του Αντρέ Καγιάτ
23. «Η επιστροφή» (2003) του Αντρέι Σβιάνγκιτσεφ
24. «Δίχως στέγη και νόμος» (1985) της Ανιές Βαρντά
25. «Γκλόρια» (1980) του Τζον  Κασαβέτις
26. «Ο κύκλος» (2000) του Τζαφάρ  Παναχί
27. «Η κατάσταση των πραγμάτων» (1982) του Βιμ  Βέντερς
28. «Ο παλαιστής» (2008) του Ντάρεν  Αρονόφσκι
29. «Φάουστ» (2011) του Αλεξάντερ  Σοκούροφ
30. «Πιετά» (2012) του Κιμ Κι Ντουκ
31. «Αντίο παιδιά» (1987) του Λουί Μαλ
32. «Η πράσινη αχτίδα» (1986) του Ερίκ Ρομερ
33. «Μάικλ Κόλινς ο επαναστάτης» (1996) του Νιλ Τζόρντον
34. «Ατλάντικ σίτυ» (1980) του Λουί Μαλ

35.«Η μορφή του νερού» (2017) του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ

του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου

Ο ένατος μήνας του χρόνου λοιπόν, γλυκός, ανάλαφρος, αλλά και με μεγάλη περισυλλογή  γιαυτά που έρχονται, είναι κιόλας στην τρίτη του μέρα. Από σημερα διεξάγεται ένα ακόμα φεστιβάλ μικρομικάδων στη Δράμα με το επίπεδο των ελληνικών και ξένων ταινιών πολύ υψηλό φέτος, όπως αναφέρουν οι πρώτες έγκυρες πληροφορίες από την ακριτική πόλη. Στην γοητευτική πόλη των νερών, στην Βενετία, διεξάγεται το 80^ο φεστιβάλ, καλύτερο από ποτέ, με εξαιρετικές επιλογές. Εκεί τιμούν και τον  «διαφορετικό» Αμερικανό σκηνοθέτη Γουές ΄Αντερσον  για το μέχρι τώρα σπουδαίο αλλά και διαφορετικό έργο  του. Φεστιβάλ εικόνες, μια μεγάλη Ιστορία με την Ελλάδα απούσα.

Ωστόσο ο Σεπτέμβρης δεν είναι μόνον ο μήνας των ωραίων ταινιών από τον ελληνικό Βορρά στον ιταλικό Νότο. Στις 11 του μήνα, μισός αιώνας είναι λίγος για να ξεχάσουμε κάποια γεγονότα τόσο μακρινά, τόσο κοντινά κι ας έγιναν στη Λατινική Αμερική. Στη Χιλή , με δημοκρατική κυβέρνηση του γιατρού Αλλιέντε, με το σύνθημα «Βρέχει στο Σαντιάγκο» ο στρατός με την ηγεσία του Πινοσέτ και με αμερικανικό σχεδιασμό εγκατέστησε δικτατορία ιδιαίτερα αιματηρή υπερασπίζοντας ξένα και εγχώρια συμφέροντα. Να θυμηθούμε και τον «Αγνοούμενο» του Κώστα Γαβρά. ΄Ενα χρόνο νωρίτερα θυμόμαστε το Μόναχο των 20^ων Ολυμπιακών αγώνων. Στις 4:20 το πρωί της 5^ης προς την 6^η Σεπτεμβρίου 8 άνδρες της οργάνωσης «Μαύρος Σεπτέμβρης» εισέβαλλαν στους κοιτώνες των Ισραηλινών αθλητών. Μετά από 20 ώρες που τελείωσαν όλα, νεκροί ήταν 11 αθλητές του Ισραήλ, 1 Γερμανός αστυνομικός και οι 5 από τους 8 τρομοκράτες.  Δείτε και το «Μόναχο» του Σπίλμπεργκ.

Και φθάνουμε προς την εποχή μας. Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, γύρω στις 4 το απόγευμα ώρα Ελλάδας, έκθαμβοι όλοι μας είδαμε σε «ζωντανή» μετάδοση από τη Νέα Υόρκη την κατάρευση των Δίδυμων Πύργων στο εμπορικό κέντρο του Μανχάταν μετά από πρόσκρουση αεροπλάνων  που ήλεγχαν τρομοκράτες. Στα 3.000 θύματα αφιερώνω το αγαπημένο τραγούδι των Forminx Our Last September (1975)